Pompownia Kończyce

W połowie XIX wieku na terenie niziny Sartowicko-Nowskiej utworzono przymusowy związek wałowy. Zbudowano nowy wał wiślany, a na ujściu rzeki Mątawy do Wisły pobudowano drewnianą śluzę. Po ukończeniu tych robót stosunki wodne w dolinie Mątawy miały się poprawić, okazało się, że poczynione prace tylko połowicznie rozwiązały sprawę, gdyż teraz to Mątawa nie mogąc znaleźć ujścia zalewała nizinę nowską. Dalszą regulację rzeki Mątawy przeprowadzono w latach 1874-1878, a w roku 1884 nabyto bagier wiadrowy do jej odmulania płacąc za tą maszynę 18.000 marek. Mimo tych wszystkich działań wysoki stan Wisły, jak i brak grawitacyjnego odpływu rzeki Mątawy powodował rozlewanie się wód rzeki Mątawy. W roku 1888 bardzo wielki wylew wiosenny spowodował zabagnienie na długi okres czasu całej gminy Mątawy. To skłoniło tamtejszych gospodarzy do powzięcia myśli zbudowania pompowni. Istotnie w 1890 roku uzyskano pozwolenie na zbudowanie pompowni i zainstalowano ją nad rzeką Mątawą.
Rezultat pompowania wody okazał się nadzwyczaj korzystny. Mieszkańcy Mątaw swobodnie uprawiali swoje pola w tym czasie, kiedy wszystkie inne wsie nie mogły wcale wyjść na pole. To zrodziło myśl pobudowania dużej pompowni odwadniającej całą dolinę Sartowice-Nowe, której budowę zakończono i oddano do eksploatacji w 1910 roku. Pompownia ta przeznaczona była do przerzucenia wód ze zlewni rzeki Mątawy w okresie wysokich stanów rzeki Wisły miała i ma zadanie odwodnienia polderu tej doliny o powierzchni około 9.500ha.
Pompownia ta była wyposażona w trzy agregaty pompowe z pompami wirującymi w systemie lewarkowym jednostopniowym o wydatku trzech pomp około 12-15m3/sek. napędzanymi maszynami parowymi o sile 250 koni parowych.
Ilość zużywanego paliwa wynosiła 250 kg węgla na godzinę na 1 kocioł. Pompownia ta pracowała przy niezmiennej konstrukcji i napędzie do roku 1974. Podczas jej pracy zatrudnionych było 2 operatorów, a w trakcie pompowania pracowało 2 pracowników dla każdego pieca. Maksymalnie zatrudnionych było 7-8 osób. Dowóz węgla odbywał się ze Śląska do Nowego koleją, a następnie transportem samochodowym, ciągnikowym i konnym do stacji pomp Kończyce.