Drewniany kościół w Parlinie

W rejonie Pałuk zachowało się kilkanaście drewnianych kościołów, pochodzących głównie z XVIII wieku i stanowiących ciekawy przykład barokowego budownictwa sakralnego. Prosta, ascetyczna bryła tych świątyń nierzadko skrywa bogato dekorowane wnętrza, gromadzące ważne dla polskiej kultury malowidła i rzeźby. Kościółki te stanowią również cenne przykłady dawnej ciesiełki – tym bardziej wartościowe, że drewno to materiał mniej trwały niż cegła czy kamień, narażony na działanie ognia i warunków atmosferycznych.
Przebywając w rejonie Pałuk, warto wybrać się na wycieczkę szlakiem tych drewnianych perełek architektury. Podążając nim, koniecznie odwiedźcie niewielką wieś Parlin. Można tu zajechać, odwiedzając pobliskie Niestronno i Ryszewko, gdzie również znajdują się drewniane kościoły.
Kościół w Parlinie, stojący w centrum wsi na niewielkim wzniesieniu, pochodzi z XVII wieku. Gontowy dach zdobi wieżyczka na sygnaturkę, zwieńczona drewnianym hełmem z latarnią. Przy kościele zachowała się XVIII-wieczna drewniana dzwonnica o ażurowej konstrukcji słupowo-ramowej z ozdobnymi zastrzałami i dachem krytym gontem. Z XVIII wieku pochodzi także wystrój kościoła – barokowy ołtarz główny i dwa rokokowe ołtarze boczne. W skład ołtarza głównego wchodzą dwa obrazy: Matki Boskiej z Dzieciątkiem z połowy XVII wieku i św. Katarzyny Aleksandryjskiej. Warto też zwrócić uwagę na belkę tęczową z późnogotyckim krucyfiksem z pierwszej połowy XVI wieku i chór muzyczny wsparty na siedmiu słupach z prospektem organowym.
Sam Parlin również posiada bogatą historię. Wieś była lokowana prawdopodobnie w 1300 roku na prawie wiejskim. W XV wieku urodził się tutaj Wojciech z Parlina – profesor językoznawstwa i teologii na uniwersytecie w Krakowie. W 1383 roku w czasie wojny domowej Grzymalitów z Nałęczami wieś została spustoszona przez oddziały wojewody płockiego Abrahama Sochy.
W 1874 r. miało tu miejsce wydarzenie pobudzające wyobraźnię każdego pasjonata historii i miłośnika opowieści o poszukiwaniu skarbów. W okolicy wsi odkryto srebrny skarb o wadze ok. 540 g, ukryty po 1021 r. Znalezisko zawierało monety niemieckie, polskie, węgierskie, angielskie i arabskie oraz placki i siekacze srebrne. Dzisiaj największy skarb Parlina stanowi drewniany kościółek pod wezwaniem św. Wawrzyńca. Zbigniew Nienacki w jednej z powieści o Panu Samochodziku, opisującej poszukiwania legendarnego skarbu templariuszy, nawiązał do domniemanych słów wielkiego mistrza Jakuba de Moleya „Tam skarb twój, gdzie serce twoje”. Na Pałukach być może nie znajdziemy już żadnego skarbu, ale z pewnością zostawimy tu swoje serce.